Terug
Aanwezig zijn onder andere gemeenten, rijinstructeurs en kinderburgemeesters. Zij gaan met elkaar in gesprek over de oorzaken van en oplossingen voor de hoge risico’s in het verkeer voor jongeren. “Een verkeersveilige generatie begint bij het geven van het goede voorbeeld”, vertelt Astrid Homan, programmamanager van het Regionaal Ondersteuningsbureau Verkeersveiligheid (ROV) Zuid-Holland.
Breinontwikkeling bij jongeren: Emoties ‘drivers’ van gedrag
Het middagprogramma begint met een keynote van Prof. Dr. Jelle Jolles, neuropsycholoog en emeritus-hoogleraar aan de Universiteit Maastricht en de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij vertelt over de breinontwikkeling bij kinderen en jongeren. Hun hersenen werken namelijk anders dan die van volwassenen. “Het tienerbrein is een werk in uitvoering”, zegt hij. “Het is nieuwsgierig, maar kent de gevolgen van acties vaak nog niet. Het leert tot ongeveer 25 jaar consequenties alleen als er emotie bij komt kijken.”
“Jongeren leren vooral van hun leeftijdsgenoten en door zelf ervaring op te doen”, vervolgt Jolles. “Daar komt meer emotie bij kijken dan wanneer een ouder uitleg geeft over veilig verkeer.” Zijn kernboodschap: zorg dat jongeren goede feedback krijgen van leeftijdsgenoten en zorg als ouder dat je het ‘waarom’ van regels in het verkeer goed uitlegt.
Ouderbetrokkenheid bij verkeersopvoeding in Zuid-Holland
Aansluitend zijn er vier pitches van bestuurders en experts in verkeersveiligheid.
Gerard Tertoolen, verkeerspsycholoog bij XTNT (Experts in Traffic and Transport), vertelt over de uitkomsten van het recente onderzoek naar ouderbetrokkenheid bij verkeersopvoeding. XTNT voerde het onderzoek uit namens het ROV Zuid-Holland. Een belangrijke uitkomst: opvoeders leren vooral jongere kinderen veilig deel te nemen aan het verkeer.
“Omdat opvoeders in deze mate zijn betrokken bij de verkeersopvoeding van jonge kinderen, moeten zij meer aandacht krijgen in campagnes en educatieprogramma’s”, vertelt Tertoolen. Hij benadrukt ook de voordelen van een extra verkeersexamen in groep 5. Uit onderzoek blijkt dat kinderen vanaf die leeftijd vaak zelfstandig fietsen. “We zien dat de rol van opvoeders verandert als kinderen ouder worden. Ze krijgen een coachende rol. Daarom moet het belang van voorbeeldgedrag worden onderstreept.”
Kindvriendelijke steden
Arjen Kapteijns, wethouder Mobiliteit in de gemeente Den Haag, is geschrokken van de cijfers. Als ambassadeur voor ‘Maak een punt van nul’ wil hij concrete stappen zetten om het aantal slachtoffers te laten afnemen. Tijdens het gesprek komt naar voren dat de gemeente zich kan richten op het kindvriendelijk maken van de stad. Bijvoorbeeld door geregistreerde knelpunten in het verkeer op te lossen. Maar ook door met kinderen in gesprek te gaan.
Mentale gezondheidsproblemen bij jongeren leiden tot onveilige situaties
Miranda Kleijweg–de Groote van Bureau Leefstijl vertelt over haar ervaringen met verkeersvoorlichting voor jongeren. Ze merkt dat leren in spelvorm vaak goed werkt. “Laat ze met elkaar nadenken en in gesprek gaan over de consequenties van onveilig gedrag in het verkeer”, vertelt ze. Daarnaast maakt ze zich zorgen over de mentale gezondheid van jongeren. “Veel van hen hebben last van een identiteitscrisis en zijn vaak onzeker. Tegenwoordig heeft 12% van de jongeren tussen de 16 en 20 jaar last van een depressie. Daardoor maken ze onhandige keuzes, ook in het verkeer.”
Jonge bestuurders lopen veel risico
Ada Aalbrecht, projectleider van het ROV Zuid-Holland, brengt de harde feiten onder de aandacht over het risico dat jonge bestuurders lopen. “Per jaar worden voor bijna 2000 jongeren hulpdiensten ingezet, omdat zij gewond zijn geraakt in het verkeer”, vertelt ze. Cijfers laten zien dat bromfietsers en scooters in het verkeer het allerhoogste risico op ongevallen lopen. Ook beginnende automobilisten lopen een hoger risico dan gemiddeld. “Beide groepen hebben vaak weinig ervaring in het verkeer. En ze hebben vaak te maken met veel druk van buitenaf. Bijvoorbeeld van leeftijdsgenoten, werkgevers en van volwassenen in de omgeving. Met betere verkeerseducatie kan nog veel worden gewonnen. We moeten jongeren benaderen op een manier die hun aanspreekt.”
Deelsessie: Tim Akkerman, kinderburgemeesters en de Knotkids
Na een korte pauze vinden drie deelsessies plaats. Bij het interactieve optreden met Tim Akkerman en de Knotkids zijn kinderburgemeesters aanwezig van de gemeenten Bloemendaal, Capelle aan den IJssel, Noordoostpolder en Wageningen. Ze gaan met elkaar in gesprek over veilig deelnemen aan het verkeer. Zo vertelt de kinderburgemeester van Wageningen dat er veel ‘gevaarlijke kruispunten’ zijn, waar veel auto’s en fietsers op één weg rijden. “Als daar meer zebrapaden zouden komen, kan iedereen veilig oversteken”, vertelt ze. “In de stad komt een grote fietsstraat. Omdat fietsers daar altijd voorrang hebben, wordt het veel veiliger.” Daarnaast willen de kinderburgemeesters dat auto’s rustiger rijden en richting aangeven, vooral in de buurt van scholen.
Deelsessie: Ontwerpcafé ouderbetrokkenheid
De deelnemers gaan met een fictief budget van € 25.000 aan de slag met het bedenken van een gedragsinterventie. Roos Alink van Shift Gedrag en Steven de Jong van Olifant Media geven tips mee. In korte tijd werden drie originele interventies bedacht:
– Voor de doelgroep 12-18 jaar een dialoog tussen ouders en kinderen met als incentive: rijlessen winnen;
– Voor 4 tot 12 jarigen wordt Flip de Beer (of SEEF de knuffelzebra) geïntroduceerd, die een week mee naar huis mag en wiens verkeersavonturen in een dagboek worden genoteerd;
– Voor de brede doelgroep 0-24 jaar werd een timelapse bedacht met de titel “Jong geleerd is oud gedaan”. In de timelapse groeit een kind op en geeft later als ouder zelf het goed voorbeeld in het verkeer.
Deelsessie: Wat beweegt de jongere van nu?
Hier gaan de deelnemers in op wat er bij jongeren speelt en hoe we dat als ingang kunnen gebruiken voor verkeersveiligheid. Er komen ideeën voorbij van ‘het aanzetten tot zelf nadenken door waargebeurde verhalen’ tot slimme high five palen bij een school. De beste Do’s en Dont’s werden op een rij gezet. Denk bijvoorbeeld aan belerend communiceren en het foute voorbeeld geven als Dont’s. En aan inspelen op de belevingswereld, laten ervaren en uitleg van het waarom als Do’s.
#impact, veilig verkeer begint bij jou!
Aan het einde de middag maakt Ada Aalbrecht het nieuwe programma voor Jonge Bestuurders in Zuid-Holland bekend. ‘#Impact: veilig verkeer begint bij jou’ heeft als doel jongeren meer goede verkeerseducatie te bieden. Daarmee leren en automatiseren zij voertuigvaardigheden op een manier die hen aanspreekt. Ook leren zij verkeerssituaties beheersen en beslissingen maken in het verkeer. Daarvoor zet het programma verschillende middelen in. Denk aan campagnes, sociale media, educatie en handhaving. In 2024 start de uitvoering van het programma. Ook wordt de communicatieaanpak uitgewerkt en worden meerjarige afspraken gemaakt voor de organisatie.
Debat met vertegenwoordigers politieke jongerenorganisaties
Tijdens het avondprogramma vindt een debat plaats met vier jonge politici: Tommy de Bruijn (Jonge Socialisten), Harmen Krul (CDA), Julian Nolten (Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie) en Floris van der Valk (Jonge Democraten). Zij gaan in gesprek met elkaar én het publiek over hoe we het aantal verkeersslachtoffers kunnen verminderen. Er wordt onder andere gediscussieerd over een verplichte voorlichting over de risico’s van alcohol en drugsgebruik in het verkeer, het levenslang moeten volgen van rijles en een verplicht examen voor gebruikers van de elektrische fiets.
Niet alleen onder de vier vertegenwoordigers, maar ook in het publiek zijn de meningen verdeeld. Harmen Krul: “De discussie laat zien dat verkeersveiligheid een enorm ingewikkeld onderwerp is. Er moet meer aandacht zijn voor goede educatie.”
Verdieping
De komende weken verschijnen op de website www.maakeenpuntvannul.nl diepte-interviews met Jelle Jolles en data-analist Gert Huizing. Met Jelle Jolles gaan we verder in gesprek over zijn inzichten en aanbevelingen voor de begeleiding van kinderen en jongeren in het verkeer. Met Gert Huizing gaan we dieper in op de slachtoffercijfers van jonge bestuurders.