Terug
Middagvoorzitter Tialda Bottema opent de middag met een foto van haar kinderen, en vertelt daarbij over haar persoonlijke zorgen rond hun veiligheid in het verkeer. Zo staat het recente moment waarop de oudste voor het eerst achterop een scooter stapte op haar netvlies: ‘Wat doe je dan als moeder?’
Persoonlijke verhalen lopen als een rode draad door de middag, want meer sprekers hebben opgroeiende kinderen. En vertegenwoordigers van scholen kennen de voorbeelden van leerlingen die bij ernstige ongevallen betrokken raken, wat enorm impact heeft. Tot slot hebben ook de leerlingen van Kindcentrum Aquamarijn, die aan het middagprogramma meewerken, ervaringen met spannende verkeerssituaties.
Gemeente Den Haag
Tialda interviewt allereerst Arjen Kapteijns, wethouder voor onder andere verkeer in Den Haag. Met zijn gemeente realiseert hij een aanpak van schoolomgevingen in het basisonderwijs, die een voorbeeld is voor andere gemeenten. Er is veel budget en ambtelijke capaciteit vrijgemaakt: een fulltime projectleider is aangesteld, die samen met een projectondersteuner vorm en invulling geeft aan de aanpak. Inzet is om in een aantal jaren de omgeving van tientallen basisscholen aan te pakken.
Gevraagd naar zijn beeld van de ideale schoolomgeving antwoordt Kapteijns, dat daar geen auto’s staan en rijden. Kinderen komen lopend en fietsend naar school. Qua infra bestaat een schoolzone zijn er onder andere minimale inrichtingskenmerken (met o.a. bebording rondom de school en markering op het wegdek met het woordje ‘SCHOOL’). Daarnaast spelen zijn volgens Kapteijns ook gedrag en educatie relevant. “Daarom zijn verkeerslessen, fietsvaardigheidstraining, theorie- en praktijkexamens en gastlessen door verkeerskundigen en politie ook onderdeel van een ideale veilige schoolomgeving” zegt hij.
[het volledige interview met Arjen Kapteijns is te lezen in het Kennisdossier Integraal Veilige Schoolomgevingen, op deze pagina.]
Videoboodschap Frederik Zevenbergen
Frederik Zevenbergen, gedeputeerde Verkeer en Vervoer van de Provincie Zuid-Holland deelt zijn betrokkenheid bij het onderwerp en een oproep voor de deelnemers tijdens het evenement in een video.
Stanislas Pijnacker
Dan is het woord aan Gerard van Dommelen, die met zijn school Stanislas Pijnacker opvalt door de jarenlange integrale inzet op verkeersveiligheid.
Gerard is hier als docent aardrijkskunde persoonlijk sterk bij betrokken, en was dat ook al toen hij docent was op een school in de gemeente Westland. ‘De aanleiding was triest’, aldus Van Dommelen: een dodelijk ongeval met een leerling. Dat was zo’n schok, dat het aanleiding was het onderwerp verkeersveiligheid veel aandacht te gaan geven’. Gerard schetst hoe er op dit moment op Stanislas wordt gewerkt aan het thema. Naast inventarisatie van de knelpunten op de routes door de leerlingen, en het delen van de resultaten uit de inventarisatie met de gemeente, worden ook allerlei TotallyTraffic lessen gegeven. ‘Het is gewoon belangrijk voor hun veiligheid’ vindt hij ‘en moet daarom prioriteit krijgen op schoól’.
Kennisdossier en stappenplan
Marieke de Bruijn, programmamanager van ROV Zuid-Holland, presenteert het nieuwe online Kennisdossier Integrale Aanpak Schoolomgevingen, dat met ingang van vandaag hier te vinden is. In dit dossier zijn onder meer de aanleiding en kaders voor de aanpak te vinden, en een stappenplan voor de gemeente. Marieke schetst de daarin opgenomen zeven stappen, die de gemeente kan volgen om tot een aanpak te komen.
Het begint met het ‘waarom’ voor de aanpak van schoolomgevingen. De redenen voor inzet gaan verder dan het voorkomen van slachtoffers. Als de schoolomgeving veilig is ingericht geeft dat ouders meer vertrouwen om hun kinderen naar school te laten lopen of fietsen. Daarnaast is een veilige schoolomgeving een prettige situatie voor alle weggebruikers.
Marieke benadrukt het belang van communicatie tijdens de fase waarin je de plannen op een school gaat uitvoeren. ‘En vier ook samen de mijlpalen’, is haar advies.
Kinderen aan het woord
Dan komen zes leerlingen van Kindcentrum Aquamarijn aan het woord. Enkelen van hen komen zelfstandig naar school, van wie een op de step en een op de fiets. De leerlingen vinden het vanzelfsprekend, dat ze zelf voorzichtig moeten zijn in het verkeer, maar verwachten dat ook wel van de volwassenen onderweg. En de jongeren in de buurt, die moeten ook meewerken, vindt een van de leerlingen. ‘Eén keer niet opletten en je ligt eraf’, besluit hij.
Caroussel van deelsessies
Voor het tweede deel van de middag verplaatsen we ons naar de tweede verdieping van het prachtige schoolgebouw, waar de deelnemers achtereenvolgens drie deelsessies volgen: een over het betrekken van kinderen bij de plannen, een over budget en draagvlak en een over de omgeving van middelbare scholen.
Kinderparticipatie
Bij de sessie “Kinderparticipatie”, waren uiteraard de kinderen van KC Aquamarijn aanwezig. Het zou immers wel erg raar zijn om een gesprek over kinderparticipatie zonder kinderen te houden. Kinderen kijken op een eigen unieke manier aan tegen verkeerssituaties en ze komen soms met onverwacht goede ideeën. Daarnaast hebben kinderen impact, bijvoorbeeld als ze betrokken worden bij gedrags- en handhavingsacties rondom de school. Arwin de Hoog, projectleider regio Alblasserwaard, deelt zijn ervaringen met de Basisschool Omgevingsmanager (BOM) en Arjan Breider, projectleider SCHOOL op SEEF, vertelt over de inzet van leerlingen bij het opstellen van schoolveiligheidsplannen in Delft. Tenslotte wordt kinderparticipatie tijdens de deelsessie in de praktijk gebracht: de kinderen van KC Aquamarijn gaan met de deelnemers in gesprek over de belangrijkste knelpunten rondom hun school. In een mum van tijd komen goede ideeën op tafel: een schoolstraat, een bredere doorgang voor fietsers, een actie tegen opgevoerde fatbikes én een uniform voor de kinderen om ouders aan te kunnen spreken op hun gedrag.
Budget en draagvlak
In de deelsessie over budget geeft Arjen Klinkenberg een toelichting op de manier waarop we in Den Haag financiën verwerven om de schoolomgeving veilig in te richten. De gemeente doet dit vanuit eigen potjes en met cofinanciering vanuit de metropoolregio Rotterdam-Den Haag. De belangrijkste boodschap is om telkens bij geldschieters (bewindspersonen, raadsleden) de urgentie te duiden van een veilige schoolomgeving, waarmee wij onze financieren kunnen vergaren. Tijdens de deelsessie zoomen de deelnemers daarnaast in op het draagvlak van interventies in te schoolomgeving: hoe krijgen we schooldirecties mee, hoe gaan we om met de buurt en hoe zorgen we ervoor dat we de aanpak niet alleen op infrastructurele aanpassingen richten, maar ook die gedragsinterventies een belangrijk onderdeel hiervan te laten zijn? Samenwerking, eerlijkheid en open communicatie is hierin onmisbaar.
Deelnemers aan de deelsessie zijn positief over de stellingname van de gemeente om niet iets aan de infra wijzigen als de school niet meedoet aan een programma/project om gedrag van ouders te veranderen.
Voortgezet onderwijs
Deze deelsessie met Ada Aalbrecht (ROV Zuid-Holland) en Gerard van Dommelen start met de urgentie en mogelijkheden binnen TotallyTraffic om met een integrale aanpak rond middelbare scholen aan de slag te gaan. De online-module schoolroute.nl is een goed instrument voor school en gemeente om de knelpunten op de routes inzichtelijk te maken.
Een eerste belangrijke uitdaging zien de deelnemers in het betrekken van de scholen. Inzet van de wijkmanager, de wethouder en de accountmanager TotallyTraffic zijn mogelijkheden om met de scholen in gesprek te gaan over samenwerking. Als de gemeente daarbij aanbiedt naar de schoolomgeving en -routes te kijken en van de school vraagt verkeersveiligheid een plek te geven in de lessen kan een wisselwerking ontstaan.
De communicatie met de ouders is belangrijk en hier liggen kansen. Deelnemers zien mogelijkheden voor communicatie vanuit de gemeente (bijvoorbeeld over de fatbike-problematiek) en via de nieuwsbrieven van de scholen.
ROV Zuid-Holland nodigt gemeenten uit zich te melden bij interesse in een pilot voor de integrale aanpak rond middelbare scholen, om zo samen ervaring te gaan opdoen op dit terrein.
Afsluiting
Bij de afsluiting van de middag doet Marieke de Bruijn de oproep met het stappenplan aan de slag te gaan. Uiteraard zijn de adviseurs van het ROV beschikbaar om hierbij te ondersteunen. Marieke nodigt ieder uit de ervaringen en best practices te delen, zodat het kennisdossier een actuele bron blijft voor gemeenten. Ze roept ten slotte op zeker aandacht te geven aan de aanpak rond middelbare scholen, omdat daar nog een wereld te winnen is.
